naar overzicht

De zorgeloze student

Als Marjolein opkijkt uit haar boek, slaat de schrik haar om het hart. Drie onbekende mannen met kapmessen lopen richting haar huis. “Dit was het dan”, schiet er door haar heen. “Een veel te kort leven, eindigend tijdens mijn eerste stageweek in Tanzania.”

Marjolein, in werkelijkheid heet ze anders, was niet mijn dapperste student. Hoewel ze in haar motivatiebrief had aangegeven een carrière in de tropen te ambiëren, gaf ze meteen al op het vliegveld toe dat ze andere redenen had. “Ik wilde gewoon één keer in mijn leven iets geks doen.” Ze voegde er aan toe dat ze nog nooit meer dan vier nachten achtereen weggeweest was van haar ouderlijk huis. Ik maakte me onmiddellijk zorgen. Waarschijnlijk waren mijn zorgen iets minder heftig dan die van Marjolein toen ze de kapmessen zag, maar Marjoleins zorgen bleken onterecht. De mannen kwamen gewoon het gras maaien. De mijne werden werkelijkheid: ik moest me ontfermen over een schat van een meid die niet echt tropenbestendig was, de eerste weken haar huis vrijwel niet uit durfde en uit heimwee voor honderden euro’s met haar moeder belde. Andere studenten waren minder onzeker. Drie geneeskundestudenten slachtten al op hun tweede dag in Tanzania hun eerste kip en regelden onmiddellijk een oude terreinwagen om het land mee te verkennen. Een 21-jarige biomedisch student kon hartelijk lachen om een onhandige geldwisselactie die eindigde in een wilde achtervolging met criminelen door nachtelijk Mali. De stage van Marjolein werd geen groots succes en hoewel geen van deze vijf studenten uiteindelijk voor een carrière in de tropen kozen, hadden ze allen een geweldige en leerzame tijd.

Er lijkt steeds minder ruimte voor vrijblijvend exploratief gedrag bij studenten. Studenten in Nijmegen worden vanaf hun allereerste studiedag benaderd als ‘toekomstige collega’s’ die een portfolio moeten bijhouden waarmee ze zich kunnen profileren en presenteren aan latere stagebegeleiders en werkgevers. Terwijl mijn eigen cv na mijn studie niet veel meer was dan een prachtig uitgelijnde adresbeschrijving, lijken studenten volgens hun cv nu ineens missies te hebben, onderscheidende karaktereigenschappen en overdraagbare competenties. Een rommelige modulenkeuze, onderbroken studie of afgebroken stage werkt in je nadeel; een eigen publicatie of ‘honours’-label onzinnig veel in je voordeel. Een oud studievriend betrapte me er laatst op dat ook ik gevoelig ben voor die ‘hijgerigheid’ in cv’s. Ik vroeg hem of een student die had gesolliciteerd voor een promotieplek tot de top 10% behoorde. “Wat een Amerikaanse onzin, daar doe ik niet aan mee. Je moet gewoon op enthousiasme selecteren”, sneerde hij. Hij had gelijk. Studenten die bevlogen hebben gefaald, zijn vaak interessanter en waardevoller dan studenten die berekenend succesjes hebben gehaald met als hoofddoel hun cv te polijsten. Studenten moeten beschermd worden tegen premature doelgerichtheid. Er moet ruimte zijn om vol enthousiasme te verdwalen en na wat mislukkingen weloverwogen een weg te kiezen. Je kunt immers veel leren van het slachten van een kip en misschien nog wel meer van een mislukte stage.